Η πόλη των Σερρών

Ιστορική αναδρομή

Η πόλη των Σερρών εμφανίζεται πρώτη φορά στην ιστορία στις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα. Την αναφέρει ο Ηρόδοτος με το όνομα «Σίρις» και τον προσδιορισμό «Παιονική» ενώ τους κατοίκους ονομάζει Σιροπαίονες. Το αρχαιότερο επιγραφικό μνημείο που διασώζει τη γραφή «Σιρραίων πόλις» είναι ρωμαϊκής εποχής και βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών. Η πόλη αποτέλεσε σταθμό στις μετακινήσεις διαφόρων φύλων προς την ελληνική χερσόνησο.

Στα ρωμαϊκά χρόνια, η Εγνατία οδός διέσχιζε την Αμφίπολη η οποία είχε ορισθεί πρωτεύουσα της πρώτης Μακεδονικής επαρχίας. Σημαντικός αριθμός μακεδονικών τάφων μεγάλης αρχαιολογικής αξίας έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή.

Από τον 8ο αιώνα ο ρόλος των Σερρών στην ελληνική ιστορία, γίνεται πρωταγωνιστικός και η πόλη θεωρείται η πιο σημαντική ανάμεσα στο Νέστο και το Στρυμόνα. Οι Βυζαντινοί συγγραφείς την αποκαλούν μεταξύ άλλων «μέγα και θαυμαστό άστυ», «αρίστην» και «μητρόπολιν». Στα Βυζαντινά χρόνια και ενώ η περιοχή ανήκει στην επαρχία του Ιλλυρικού, η ζωγραφική παρουσιάζει μεγάλη άνθηση. Σπουδαίο κέντρο συνεχούς ζωγραφικής κίνησης υπήρξε το περίφημο μοναστήρι του Προδρόμου Σερρών που ιδρύθηκε το 1276 και όπου ο επισκέπτης συναντά τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, από τις πιο ενδιαφέρουσες στη χώρα.

Η περιοχή κυριεύθηκε από τους Τούρκους το 1383 και απελευθερώθηκε 530 χρόνια αργότερα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων της Τουρκοκρατίας η πόλη εξελίχθηκε σε μοναδικό κέντρο εξαγωγικού και διακομιστικού εμπορίου. Δημητριακά, υφάσματα και ιδιαίτερα βαμβάκι πλημμύριζαν την αγορά ενώ από την πόλη ξεκινούσαν και κατέληγαν καραβάνια από όλη την Ευρώπη. Παράλληλα αναπτύχθηκε η παιδεία και καλλιεργήθηκαν εντατικά τα γράμματα. Η μορφωτική προσπάθεια συστηματοποιήθηκε με την ίδρυση του Μακεδονικού Συλλόγου το 1870 και του πρώτου Διδασκαλείου το 1872 σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή Τουρκία και Ελλάδα.

Οι Σέρρες σήμερα

Ο νομός Σερρών είναι ένας από τους 13 νομούς της Μακεδονίας, του μεγαλύτερου διαμερίσματος της Ελλάδας σε έκταση και πλούτο. Καταλαμβάνει το ανατολικό της τμήμα και εκτείνεται από το Στρυμονικό κόλπο (νότια) ως τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (βόρεια). Το 48% της συνολικής έκτασης του χαρακτηρίζεται ως πεδινό-ημιορεινό και περικλείεται από τις οροσειρές Κερκίνης – Βερτίσκου – Κερδυλλίων από δυτικά και Ορβήλου – Μενοικίου από τα ανατολικά.

Η πόλη διαθέτει καλό οδικό δίκτυο ενώ ο οργανισμός αστικών συγκοινωνιών διευκολύνει την πρόσβαση σε όλα τα σημεία της γύρω περιοχής. Το εμπορικό κέντρο της πόλης συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό τοπικών προϊόντων. Υπάρχουν επίσης πολλά καταστήματα, εστιατόρια, τράπεζες, ξενοδοχεία, κινηματογράφοι και αθλητικά κέντρα.

Το προάστιο του Αγίου Ιωάννη συγκεντρώνει όλο το χρόνο μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Ο επισκέπτης μπορεί ακόμα να θαυμάσει το τοπίο της κοιλάδας των Αγίων Αναργύρων και να απολαύσει το δροσερό κλίμα στα Άνω Πορόϊα. Η πευκόφυτη περιοχή του Κουλά προσφέρει θαυμάσια πανοραμική θέα προς την πόλη.

Ο νομός παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον που συνδυάζεται με αξιόλογο φυσικό πλούτο. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί ο μαγευτικός υδροβιότοπος της λίμνης Κερκίνης. Πρόκειται για ένα “θαύμα” της φύσης που προήλθε από την τεχνητή επέμβαση του ανθρώπου πάνω στα φυσικά χαρακτηριστικά του Στρυμόνα ποταμού. Με έκταση νερού, που ποικίλλει εποχιακά από 54.250 σε 72.100 στρέμματα, λειτουργεί δισυπόστατα: σαν τεχνικό έργο μεγάλης γεωργικής ωφέλειας και σαν υγροβιότοπος για χιλιάδες υδρόβια και παρυδάτια πτηνά.

Οι επισκέπτες μπορούν επίσης να ψυχαγωγηθούν στο σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο του Λαϊλιά (20 χλμ. βόρεια της πόλης). Στο κέντρο του Δάσους του Λαϊλιά βρίσκεται ένα θαυμάσιο, μοναδικό παλαιοβοτανικό μουσείο, ο Σφαγνωνάς. Ο Σφαγνωνάς είναι ελώδης τόπος των εύκρατων και ψυχρών περιοχών του βόρειου ημισφαιρίου με κύριο ευδόκιμο είδος τα φυλλοβόλα των σφαγνωδών, βρύα, των οποίων η μακροχρόνια και χωρίς οξυγόνο αποσύνθεση δημιουργεί την “τύρφη”. Ο χώρος αυτός ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της φύσης με απόφαση του Υπ. Γεωργίας και γίνονται εδώ έρευνες της μεταπαγετώδους εξέλιξης του Δάσους.

Οι λάτρεις των σπηλαίων μπορούν να επισκεφθούν το σπάνιο σε ομορφιά σπήλαιο της Αλιστράτης. Πρόκειται για ένα μοναδικό δείγμα γεωλογικής μορφολογίας και θεωρείται από τα σπουδαιότερα στα Βαλκάνια.

Στο Νομό Σερρών υπάρχουν 350 πολιτιστικοί, μορφωτικοί, αθλητικοί και οικολογικού ενδιαφέροντος σύλλογοι με σημαντική δραστηριότητα. Από το Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Σερρών διοργανώνονται εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, αθλητικούς αγώνες και καλλιτεχνικές εκθέσεις.

Η πόλη των Σερρών φιλοξενεί T.E.I., με τρεις Σχολές (7 Τμήματα) ενώ στην πόλη στεγάζεται επίσης και Τμήμα Φυσικής Αγωγής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.